برچسب: برجام

امیر سعید ایروانی، نماینده دائم ایران تأکید کرد که اقدامات تهران مطابق با حقوق مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام بوده و در واکنش به خروج غیرقانونی آمریکا از توافق انجام شده است. او اتهامات مربوط به عدم پایبندی ایران به تعهدات برجامی را گمراه‌کننده توصیف کرد.

با تمامی شرایط کنونی، برای نخستین بار پس از چندین سال، ایران اکنون آماده مذاکره مستقیم با آمریکا در خصوص برنامه هسته‌ای و احتمالاً موضوعات دیگر از جمله آینده «محور مقاومت» است. اما به نظر می‌رسد تهران از سوی دیگر در حال اجماع است که اگر ایالات متحده و متحدانش سیاست فشار حداکثری سخت‌تری را اجرا کنند، از NPT خارج شود و برنامه هسته‌ای خود را در جهتی به پیش ببرد که غرب از مدت‌ها پیش از آن در هراس بود.

بر اساس قوانین موجود حضور آقای ظریف در جایگاهش، غیرقانونی است. من اگر بجای آقای ظریف بودم، به آقای پزشکیان می‌گفتم، اجازه بدهید من نباشم. لایحه‌ای هم که در مجلس است، تعیین تکلیف شود و اگر قانونی شد، من بازمی‌گردم و اگر نشد، برنمی‌گردم.

ایران باید مسائلش را در همه حوزه‌ها با غرب حل و فصل کند و یک توافق جامع شکل بگیرد. یعنى صرفا مسئله هسته‌اى، موضوع بحث نباشد.

«معتقدم برجام مرده است و اصلا برجام نداریم. پاییز امسال بخش اعظمی از تحریم‌های برجام و بندهایش از بین می‌رود و تا سال آینده برجام تمام شده است. لذا الان بحث برجام مطرح نیست. حتی در ایران اگر بحثی وجود داشته باشد بحث توافق جدید است. یعنی معتقدم آمریکایی‌ها نیاز به این توافق دارند.»

در شرایط کنونی گمانه‌زنی‌‌ها درباره احیای احتمالی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مطرح است.‌ این احتمال وجود دارد تا ‌ایران گزینه بازگشت به میز مذاکره را مورد بررسی قرار دهد. به ادعای ‌این نشریه تغییر احتمالی مواضع ‌ایران با آنچه در سال 2015 رخ داد و زمینه‌ساز تحقق برجام شد مشابهت دارد؛ توافقی که‌ایران به واسطه اش موافقت کرد برنامه هسته‌ای خود را در ازای کاهش قابل توجه تحریم‌‌ها محدود کند.

به نظر می‌رسد مذاکرات آینده برای رفع مشکلاتی که در احیای برجام وجود دارد مبنایی غیر از آنچه ایران و غرب در برجام در آن اختلاف دارند نخواهد بود و البته اینجا اختلافاتی در برجام وجود دارد که برای رسیدن به مسیر مشترک برای حل اختلافات توافق خواهند کرد.

ایران اکنون انتظار دارد رشد و پیشرفتی که در غنی سازی و به کار گیری سانتریفیوژ داشته، سر جای خود بماند. این روز‌ها هر مصاحبه‌ای از غربی‌ها را هم که ببینید، به روشنی بیان می‌کنند ما اجازه نمی‌دهیم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. اگر غرب این موضوع را درک کند، مشکلات بین دو طرف سریعتر حل می‌شود. درواقع به جای مسئله برجام که بر غنی سازی و میزان غنی سازی تاکید می‌کرد، اکنون حساسیت‌ها تغییر کرده است. منظور از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هم عدم دستیابی به غنی سازی ۹۰ درصد است.

مواضع ما در مورد مقاومت تغییر نخواهد کرد چراکه جزئی از آرمان‌های ماست، ناشی از یک اعتقاد و مکتب است و حمایت ما از مقاومت و همه گروه‌هایی که در محور مقاومت قرار می‌گیرند، همه کشورهایی که در حوزه مقاومت قرار می‌گیرند، یک اصل تغییر ناپذیر است و ما به این سیاست اصولی خود ادامه خواهیم داد.

فرصت شش‌ماهه بایدن می‌تواند یک فرصت مناسب برای احیای برجام باشد، زیرا بایدن در پی دستاوردسازی است و ایران می‌تواند از این فرصت استفاده کند و از زیر فشار تحریم‌ها خارج شود، مخصوصاً اینکه با کنار کشیدن بایدن دیگر پیروزی ترامپ یک امر قطعی نیست و حتی نظرسنجی رویترز - ایپسوس که اولین نظرسنجی بعد از کنار رفتن بایدن بود نشان می‌دادکه کامالا هریس دو درصد از ترامپ جلو افتاده است. بااین‌حال برای موفقیت در مذاکرات چه در فرصت باقی‌مانده دولت بایدن و چه در آینده نیازمند یک اراده سیاسی قوی دوطرفه و اجماع ملی در ایران است؛ زیرا مخالفان داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی این توافق می‌توانند که از احیای آن بیمناک هستند همچنان نقش منفی خود را انجام خواهند داد.

برجامِ دو، توافق کاملی نخواهد بود اما به طور قابل توجهی توانایی غرب را در نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران و اطمینان از محدود بودن آن به مقاصد صلح‌آمیز بهبود خواهد بخشید. بهای رفع تحریم‌ها بسیار قابل توجه خواهد بود. از ابتدا، ایالات متحده می‌خواست تحریم‌ها را به عنوان ابزاری حفظ کند که در ازای اجرای توافق هسته‌ای توسط ایران قابل لغو باشد.

زشکیان در دوران مبارزات انتخاباتی خود گفته بود که یک «قدرت منطقه‌ای می‌تواند رویکرد دیپلماتیک موفقی در غرب ایجاد کند». بنابراین، اولویت اصلی او «تثبیت جایگاه ایران در منطقه به عنوان یک قدرت دیپلماتیک و یک مرکز ترانزیت و شکوفایی همکاری اقتصادی از طریق مسیرهای ترانزیت در دوران ریاست‌جمهوری او» خواهد بود.

ما باید قبل از مذاکره حدود و توانمندی‌های خود را بسنجیم و ببینیم که چه چیزی را می‌توان خواست و چه چیزی را نمی‌توان خواست. ایران در حال حاضر خیلی مسائل دارد. ما ۴۵ سال از قافله توسعه جهانی عقب مانده‌ایم و زمان آن رسیده که نیروهای ما به داخل مرزها برگردند. همسایگان ما اغلب ثروتمند شده اند و اکنون زمان آن است که ما بتوانیم در تجارت و روابط غیرنظامی از حضور آنها بهره‌مند شویم.

با توجه به تمایل فوری طرفین برای جلوگیری از وخامت و تشدید کنترل نشده تنش، ایران و آمریکا همچنان در عمان برای جلوگیری از تشدید تنش پس از 7 اکتبر 2023 به مذاکرات با واسطه خود ادامه داده‌اند. در هر صورت، موضوع احیای برجام پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر، به ویژه با توجه به پیروزی پزشکیان در ایران و ضرب الاجل اکتبر 2025، دوباره روی میز خواهد بود.

واشنگتن انتظار ندارد با روی کار آمدن «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور منتخب جمهوری اسلامی ایران، تغییری در رفتار تهران در زمینه هسته‌ای و تمایل به مذاکره اتفاق بیافتد.