نماینده مخالف طرح صیانت در مجلس گفت: ما هم نمی‌گوییم در فضای مجازی به قانون نیاز نداریم، اما قانونی را که به جنگ تکنولوژی و فرهنگ و گفت‌وگوی مردم برود نمی‌خواهیم؛ یعنی اصلاً جواب نمی‌دهد.
به گزارش نبأخبر، «مرز دخالت حکومت در زندگی مردم تا کجاست؟ حکومت‌ها تا چه مرزی اجازه ورود به زندگی مردم را دارند و در چه قسمت‌هایی حق ورود ندارند؟» این گفته‌های علی لاریجانی در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ است، چهره محافظه‌کار دیروز که امروز از راست سنتی فاصله گرفته. عمر کاندیداتوری لاریجانی اما به بیان روشن‌تر این حرف‌ها نرسید. حالا اما فضای مجازی و فعالیت میلیون‌ها کاربر ایرانی در آن زیر سایه طرح مجلس یازدهم قرار گرفته است، طرحی که نه آغاز آن روشن است و نه سرانجامش و نه حتی نام و عنوان آن. موافقان این طرح می‌گویند این طرح به دنبال ساماندهی فضای مجازی است. مخالفان طرح اما می‌گویند نباید تا این حد در زندگی خصوصی مردم ورود کرد. آنها می‌گویند با تصویب این طرح فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی کاربران ایرانی در فضای مجازی به خطر می‌افتد. آیا حاکمیت می‌تواند برای زندگی مردم در فضای مجازی قانون و محدودیت تعیین کند؟ در صورت تصویب این طرح واکنش اجتماع به آن چه خواهد بود؟ غلامرضا نوری‌قزلجه، نماینده مردم بستان‌آباد در مجلس یازدهم، رئیس فراکسیون مستقلین این مجلس و البته عضو کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی است.
خلاصه این گفت وگو را می خوانید:
– موضوع طرح صیانت قبل از مجلس یازدهم مطرح بوده است ولی نه با این مضمون و متن. ولی آنچه الآن مطرح است، در مجلس یازدهم و حدوداً بیش از یک سال پیش این طرح آمد و در کارتابل نمایندگان و در ردیف طرح‌ها قرار گرفت، از آن زمان بود که بنده به این طرح حساس بودم به این دلیل که موضوعی بود که برای کل جامعه مهم بود و می‌توانست محتوای تعیین‌کننده‌ای در مسائل مختلف جامعه داشته باشد. به همین دلیل هم با حساسیت این موضوع را دنبال می‌کردم و شاید حدود ۱۲ یا ۱۳ ماه قبل بود که موضوع را از کمیسیون فرهنگی پیگیری کردم و گفتند در یک کارگروهی روی این طرح کار می‌شود و من به سراغ رئیس کارگروه جناب آقای یزدی‌خواه از اعضای کمیسیون فرهنگی رفتم و گفتم چنین چیزی است و من هم علاقه‌مند هستم که از مطالب این طرح باخبر شوم و جایی هم نظری یا کمکی داشتم در خدمت‌تان باشم. ایشان گفتند که این موضوع محرمانه کار می‌شود و فعلاً نباید به بیرون داده شود و من گفتم ما چنین چیزی در مجلس نداریم که در قبال نمایندگان چیزی محرمانه‌ای وجود داشته باشد و خیلی اصرار کردند که تا انتخابات ریاست‌جمهوری۱۴۰۰ قرار است این نسخه و طرح به بیرون درز نکند.
– همین که طرح باز شد و در جلسات وارد موضوعات فنی شدیم درخواست‌های متعدد و مکرری از کسب‌وکارها و کاربران و اهالی فن و حتی نظام‌های صنفی و بخش خصوصی که در حوزه فضای مجازی فعال هستند، مبنی بر اینکه این طرح ایراد و اشکالات زیادی دارد، دریافت کردیم. مشکلاتی [پیش آمد] و طرح به مرکز پژوهش‌ها بازگردانده شد و آنجا هم مراجعات زیاد و نامه‌های حجیمی مبنی بر ایراد و اشکالات در طرح آمد که مرکز پژوهش‌ها نیز این موارد را جمع‌بندی و به کمیسیون گزارش کرد. مرکز پژوهش‌ها هم در حوزه حقوق اساسی و مغایرت با قانون اساسی ایرادات اساسی را منظور کرده بود ولی در کمیسیون فرصتی برای مرکز پژوهش‌ها منظور نشد که این ایرادات را مطرح کند.
– به دلیل اهمیت موضوع هنگام گرفتن رأی اعتماد من از آقای وزیر سوال کردم که نظرتان در مورد این طرح چیست و ایشان گفتند که من با بخشی از آن موافق و با بخش‌هایی مخالف هستم. البته در آن فضا این یک جواب سیاسی تقریباً درستی بود. بعد از آن هم ایشان ایراد گرفتند ولی خیلی محکم ایستادگی نکردند چراکه بخشی از این طرح وزارت ارتباطات را منحل می‌کند و باید خیلی محکم‌تر می‌ایستاندند ولی به هر حال نقطه نظراتی را مطرح کردند؛ به نوعی با برخی از بندها مخالفت کردند و نهایتاً این موضوع مجدداً به مرکز پژوهش‌ها بازگشت و مرکز پژوهش‌ها هم در کنار ایرادات پیشنهادهایی هشت‌ماده‌ای داشت که می‌توانست رافع دغدغه طراحان در این حوزه باشد.
– نکته این است که همه کسانی که از این طرح پشتیبانی می‌کنند یکسری مواردی مد نظرشان است که جزو شاه‌بیت‌های این طرح است و همیشه می‌خواهند آنها را داشته باشند و همان‌ها را هم پیش ببرند و مساله پنهانی هم نماند… در صداوسیما هم افرادی رفتند و اعلام کردند که طرح را ما نوشته‌ایم.
– وقتی طرحی در عرض چند ماه شش نسخه داشته باشد نشان از تزلزل طرح است و یعنی هیچ قوام و پایه محکمی ندارد و حتی طراحان نیز نمی‌توانند آن را محکم نگه دارند. می‌توانیم بگوییم این طرح خود را هم نمی‌تواند صیانت کند. هنوز نه رأی‌گیری شده و نه بررسی شده شش نسخه ارائه شده است. در همه نسخ هم چند نکته منفی [وجود دارد] که نه به صلاح اقتصاد و فرهنگ ماست و نه به صلاح جامعه است و نه به صلاح کسب‌وکارهای ماست و متاسفانه بر اینها در قالب جملات مختلفی در بندهای مختلفی تاکید می‌شود.
– کسی ادعا نکرده است که نظامیان این طرح را طراحی کرده‌اند و من هم مطمئنم که نظامیان عزیز ما در عرصه‌های مختلف زحمت می‌کشند و آن‌قدر در حوزه امنیت فعال هستند که هیچ‌وقت نمی‌آیند برای این مسائل وقت بگذارند، ولی قانون‌گذار دارد بحث را به سمت نظامی کردن بعضی جایگاه‌ها در این طرح می‌کشاند. مثلاً بحث گذرگاه مرزی تحت همین عنوان آمده و حتی تحت عنوان مرزبانی آمده و در نسخ گوناگون واژه‌های گوناگونی آمده است. اینجا نه صحرای سراوان است و نه کوه‌های بازرگان که به ژنرال یا ارتش نیاز باشد، چون می‌خواهیم دفاع کنیم… یک فیبرنوری است که در میدان توپخانه تهران توزیع می‌شود.
– ما می‌گوییم درست است که نیروهای نظامی کارهای سایبری انجام می‌دهند و الآن هم در این حوزه فعال هستند، نه تنها ارتش و نیروهای نظامی بلکه در دنیا بحث‌های سایبری خود یک مقوله جداست، ولی این کار دیگری است که دارند انجام می‌دهند؛ نه اینکه فضای مجازی جامعه را از اصحاب فناوری اطلاعات و متخصصان فناوری اطلاعات و متخصصان فعال در حوزه‌های فرهنگ بگیرند و به بخش نظامی بدهند. چراکه نظامیان دغدغه مهم‌تر و واجب‌تر از این موضوع دارند.
– من اعتقادم این است که آقایان چیزی را در دست گرفته‌اند که حتی نمی‌توانند آن را توجیه کنند و توضیح دهند و از آن دفاع کنند. چون در این مساله عاجز هستند به این طرح برچسب حاکمیتی می‌زنند و کسی نباید صحبت کند و حتماً تصویب خواهد شد. اصلاً این‌گونه نیست و بخشی از حاکمیت خود مجلس است.
– اگر چنانچه بخشی از حاکمیت هم خواست که مقداری در این زمینه تندروی کند، آن بخش از حاکمیت که وکلای مردم هستند باید بیشتر مراقب مردم باشند نه اینکه خودشان بگویند این طرح حاکمیتی است و آن را پیش ببریم و توجهی به خواسته‌ها و دغدغه‌های مردم نکنند. این حرف هم که کسی بخواهد یا نخواهد این طرح تصویب خواهد شد، ما که تا به حال در ۱۱۵ یا ۱۱۶ سال دموکراسی در کشور چنین چیزی نداشته‌ایم که حالا بخواهیم یا نخواهیم تصویب می‌شود؛ مگر اینکه بعد از این باشد و امیدواریم که این اتفاق نیفتد. آنهایی که برای رأی مردم و جمهوریت نظام ارزش قائل نیستند و به آن اهمیت نمی‌دهند و این‌گونه موضوعات را مطرح می‌کنند به نظام و حاکمیت و اعتماد مردم به حاکمیت ضربه می‌زنند و نباید از این ادبیات استفاده کنند. مجلس در رأس امور و برآمده از اراده مردم است و هیچ چیزی هم غیر از اراده و خواست مردم در آن اتفاق نمی‌افتد. معمار کبیر انقلاب (ره) فرمودند [که] ما نمایندگان وکیل مردم هستیم نه ولی مردم و آنچه را که موکلین ما می‌خواهند باید پیگیری کنیم و بیشتر از آن را حداقل در جایگاه مجلس و وکیل مردم نمی‌توانیم این حرف را بزنیم.
– ما الآن در شرایط تحریمی هستیم، باید ببینیم چند درصد بازار اینستاگرام هستیم؟ کمتر از یک درصد! برای همان یک درصد محدودیت‌هایی منظور می‌شود که نتوانند تبلیغات‌شان را انجام دهند و هیچ سودی برای آنها ندارد. در این شرایط بازاری که کمتر از یک درصد است خود را با کشورهایی درگیر کند که من می‌خواهم بروم فلان‌جا دفتر بزنم تحریم هم هستند. شما اجازه بدهید من بروم… خب، آیا اینها این کار را برای این میزان کمتر از یک درصد بازار می‌کنند؟!
– باید پلتفرم‌های داخلی داشته باشیم که نه تنها خودمان بلکه خارجی‌ها هم مجبور باشند از آنها استفاده کنند. این منتهای آرزوی ماست. اینها را چه کسی انجام می‌دهد؟ الآن همین پلتفرم‌های خارجی را شما بررسی کنید ببینید چند نفر از ایرانی‌ها در بخش‌های فنی اینها مشغول فعالیت هستند. اینها را باید جذب کنیم که بیایند و برای ما این کارها را انجام دهند. ای کاش ما بتوانیم پلتفرم‌هایی بسازیم که هم خودمان استفاده کنیم و هم کشورهای همسایه و اسلامی و این منتهای آرزوی ماست، ولی با این قوانینی که هنوز ننوشته طرح آن بیرون آمده است خیلی از کارشناسان فناوری اطلاعات و متخصصان می‌گویند که ما باید با این شرایط بگذاریم و برویم. با این نوع قانون‌گذاری نمی‌شود آنها را تقویت کرد و این طرح دنبال تقویت آنها نیست. می‌گویند می‌خواهند پلتفرم داخلی ایجاد کنند و با خارجی‌ها رقابت کنند
– این فکر اصلاً به درد ایران نمی‌خورد. باید این نوع فکر کردن را جمع بکنند. در مورد ایران نمی‌شود. ایران کره‌شمالی نیست که مردم را به خیابان‌ها بریزید و از جلو نظام بدهید. اینجا ایران است. درست است که به لحاظ تکنولوژی مقداری عقب هستیم، خب بالاخره، زمانی عباس‌میرزا و امیرکبیرهای ما و مصدق‌های ما را نگذاشتند کشور رشد کند.
– اصلاً از این موضوع که می‌گویند کره‌شمالی ناراحت هم نمی‌شوند و می‌گویند چه اشکالی دارد. متاسفانه فضای پشت طرح هم این‌گونه است و حتماً باید این نگاه درست شود. ما هم نمی‌گوییم در فضای مجازی به قانون نیاز نداریم، اما قانونی را که به جنگ تکنولوژی و فرهنگ و گفت‌وگوی مردم برود نمی‌خواهیم؛ یعنی اصلاً جواب نمی‌دهد.
– به خاطر رفتاری که کمیسیون داشت و آن رفتارهای مشکوکی که از یک سال قبل در خصوص این طرح در کمیسیون فرهنگی و بعد از آن هم در کمیسیون مشترک اتفاق افتاد خود نمایندگان هم به این رسیدند که ظاهراً کمیسیون آن‌طور که باید و شاید نتوانست آن امانت‌داری لازم را داشته باشد و کار را به طور صحیحی پیش ببرد، به همین دلیل نزدیک ۱۷۰ و چند نفر از نمایندگان امضا کردند که این طرح را از دست کمیسیون بگیرند و پیش‌بینی من این است که با وجود شرایط کنونی و با وضعیتی که این طرح داشت و ابعادش برای نمایندگان محترم هم باز شد، به احتمال قوی نمایندگان این طرح را رد می‌کنند
