در خوش‌بینانه‌ترین حالت، بر اساس پیش‌بینی دیوان محاسبات 23 درصد رقم بودجه 841 هزار میلیارد تومانی دولت محقق نخواهد شد.
به گزارش نباء خبر، بودجه نفتی 1400 در موعد مقرر به مجلس تحویل شد اما بسیاری از كارشناسان بر این باورند كه وابستگی به نفت در بودجه سال آینده افزایش یافته است. دیوان محاسبات هم در سه سناریو، میزان كسری بودجه 1400 را پیش‌بینی كرده است.
در خوش‌بینانه‌ترین حالت، بر اساس پیش‌بینی دیوان محاسبات 23 درصد رقم بودجه 841 هزار میلیارد تومانی دولت محقق نخواهد شد. دیوان محاسبات در سه سناریوی مختلف میزان كسری بودجه سال 1400 را پیش‌بینی كرده است. بر اساس گزارش فارس، دولت در لایحه بودجه سال 1400 مفروضات درآمدهای نفتی را فروش 2.3 میلیون بشکه نفت خام در روز در نظر گرفته است. اگر این میزان صادرات محقق شود، محاسبات منابع دلاری دولت از محل صادرات نفت خام و گاز 17میلیاردو 328 میلیون دلار می‌شود که سهم گاز یک‌میلیاردو 377 میلیون دلار و نفت و میعانات نیز 15میلیاردو 950 میلیون دلار حساب شده است.
صادرات یكونیم میلیون بشكه نفت در روز
در سناریوی دوم، میزان فروش نفت یكونیم میلیون بشكه نفت در روز حساب شده است. در این سناریو کل منابع دولت برای سال آینده 11میلیاردو 780 میلیون دلار می‌شود که در این میان، سهم نفت خام و میعانات گازی 10میلیاردو 402 میلیون دلار و سهم گاز مانند سناریوی اول ثابت است. جمع درآمد ریالی دولت از این محل نیز به 135هزارو 470 میلیارد تومان کاهش می‌یابد.
سناریوی سوم، منطبق بر شرایط واقعی
دیوان محاسبات سناریوی سومی هم دارد. بر اساس این سناریو، فروش یک میلیون بشکه نفت كه متناسب با واقعیت‌های فعلی كشور است، در نظر گرفته شده است. در صورت این میزان فروش، سهم دولت از این بخش هشت‌میلیاردو 812 میلیون دلار و معادل ریالی آن 111 هزار میلیارد تومان خواهد بود.
كسری بودجه 195 هزار میلیارد تومانی
دیوان محاسبات کسری لایحه بودجه 1400 دولت را در خوش‌بینانه‌ترین حالت 195 هزار میلیارد تومان برآورد کرده است. کل رقم منابع عمومی بودجه 841 هزار میلیارد تومان است بنابراین 23 درصد منابع امکان تحقق در شرایط موجود را ندارد. برای محاسبه نفت فرض شده که دولت قادر باشد روزانه یكونیم میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی صادر کند. در صورتی که سناریوی سوم یعنی صادرات یك میلیون بشكه در روز محقق شود، میزان عدم تحقق منابع حاصل از نفت از 63هزارو 772 میلیارد تومان به 103هزارو 600 میلیارد تومان افزایش می‌یابد. بنابراین عدم تحقق منابع عمومی دولت حدودا 234 هزار میلیارد تومان خواهد بود. دیوان محاسبات معتقد است که در صورت عدم تحقق سناریوی اول یعنی عدد پیش‌بینی‌شده در بودجه، به صورت دومینووار تمامی منابع مرتبط با منابع نفتی با کاهش شدیدی مواجه خواهند شد و در این صورت به نظر می‌رسد اگر هدف دولت پیش‌فروش نفت باشد، تحقق آن عملا غیرممکن بوده و به دلیل كاهش درآمدهای نفتی 18 درصد سهم صندوق توسعه ملی نیز با کاهش مواجه می‌شود و به این ترتیب، كسری بودجه ایجاد خواهد شد.
كاهش سهم صندوق، عدم تحقق فروش دارایی‌ها
بر اساس برآوردهای دیوان محاسبات، در بخش واگذاری دارایی‌های مالی نیز با 83 هزار میلیارد تومان عدم تحقق منابع روبه‌رو هستیم که پیش‌فروش نفت یا اوراق 14 هزار میلیارد تومان کسری، فروش سهام شرکت‌های دولتی با 53 درصد تحقق، کسری 45 هزار میلیارد تومانی خواهد داشت. به دلیل محدودیت در صادرات نفت و میعانات گازی، سهم صندوق توسعه ملی نیز از درآمدها کاهش می‌یابد از این رو حداکثر برداشت 68درصدی از این صندوق برای سال آینده امکان‌پذیر بوده و 24 هزار میلیارد تومان عدم تحقق منابع مشاهده می‌شود. منابع حاصل از صندوق توسعه ملی در سناریوی صادرات یكونیم میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی و صادرات 2.9 میلیارد دلار خالص صادرات گاز در سال آینده به میزان 24هزارو 160 میلیارد تومان با عدم تحقق مواجه خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود در صورت عدم تحقق صادرات 2.3 میلیون بشكه در روز، امکان پیش‌فروش نفت خام میسر نمی‌شود و در صورت فروش اوراق مالی سلف نفتی، پیش‌بینی این است که 80 درصد این ردیف محقق می‌شود. وضعیت حاکم بر فضای اقتصاد کلان کشور و آثار بیماری کرونا بر فعالیت‌های اقتصادی و همچنین اظهارنظر رسمی مقامات مرتبط با حوزه‌های مالیاتی و گمرکی، با فرض شرایط و زیرساخت‌های موجود برای سازمان امور مالیاتی و گمرک حداکثر 230هزارو 589 میلیارد تومان وصول خواهد شد. برای بررسی روند تحقق این بخش در سال آینده، از میزان تحقق 1398 و هشت‌ماهه سال جاری استفاده شده است. همچنین با توجه به عملکرد دولت در سنوات گذشته درخصوص واگذاری اموال منقول و غیرمنقول و طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، در حالتی خوش‌بینانه دولت می‌تواند 10 درصد از منابع پیش‌بینی‌شده در این بخش را وصول كند. وضعیت فعلی بازار سرمایه این احتمال را تقویت می‌كند كه در وضعیت خوش‌بینانه دولت بتواند حداکثر حدود 50 هزار میلیارد تومان از پیش‌بینی انجام‌شده درخصوص فروش شرکت‌های دولتی در سال آینده را محقق کند.
كسری بودجه پنهان
با توجه به بررسی‌های انجام‌شده توسط دیوان محاسبات، حدود 19.5 هزار میلیارد تومان از درآمدهای پیش‌بینی‌شده در بخش «سایر درآمدها» در لایحه بودجه سال آینده از محل ردیف‌های بودجه‌ای است که در سال 1398 کمتر از 50 درصد محقق شده‌اند و در نتیجه، احتمال عدم تحقق بخش اعظم این درآمدها در سال آینده هم نسبتا بالاست. از مجموع 52 ردیف درآمدی در بخش «سایر درآمدها» که در سال 1398، فاقد عملکرد یا دارای عملکرد کمتر از 20 درصد یا عملکرد بین 20 تا 50 درصد بوده‌اند، بالغ بر 19هزارو 499 میلیارد تومان در لایحه بودجه 1400 در نظر گرفته شده است. میزان منابع پیش‌بینی‌شده از محل این 52 ردیف در قانون بودجه 98، 29هزارو 240 میلیارد تومان بوده و صرفا پنج‌هزارو 516 میلیارد تومان یعنی حدود 19 درصد درآمدهای مصوب از این محل در سال مذکور محقق شده است. با توجه به آمارهای ارائه‌شده توسط دیوان محاسبات کل کشور، تحقق حدود 16 هزار میلیارد تومان از منابع عمومی که از محل ردیف‌های درآمدی با عملکرد کمتر از 50 درصد در بخش «سایر درآمدها» پیش‌بینی شده‌اند، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و این رقم را می‌توان کسری بودجه پنهان نامید.
